Iconografie van de honingbij in de lage landen

Beschrijving

Reeds van in de prille oudheid voelden de mensen zich aangetrokken door de bijenwereld, enerzijds omwille van hun gegeerde producten en anderzijds omwille van hun fascinerende leefgemeenschap. Vrij vlug al werden de bijen tot huisdieren gepromoveerd en hun leefen werkwijze grondig uitgeplozen. Dit leidde dan weer tot het toekennen van bepaalde symboolwaarden aan de bijen, want men plantte de eigenschappen van deze huisdieren en hun producten over op de menselijke gedragingen. Zo komen vermeende bijeneigenschappen niet alleen voor in een hele resem uitdrukkingen en semi-filosofische beschouwingen in de literaire wereld, maar evenzo op allerlei afbeeldingen in de kunstwereld. Om de nauwe band te benadrukken enof te herstellen, die er vroeger bestond tussen mens en bij, werden in deze iconografische bijdrage alleen bij en afbeeldingen opgenomen en besproken, die zich bevinden in het straatbeeld of in permanent, periodiek of occasioneel toegankelijke gebouwen. De meeste van deze symbolische voorstellingen in de Lage Landen dateren echter uit de periode van de tweede helft van de negentiende eeuw tot de tweede wereldoorlog, zodat de zinnebeeldige betekenis hiervan reeds aan het vervagen is en de meeste er achteloos aan voorbij lopen. Thans verschijnt een uitgebreid en rijk gellustreerd boek, waarin een erstige poging wordt ondernomen om zoveel mogelijk van dit rijk symbolisch verleden, dat bestond tussen mens en bij, vast te leggen en te vrijwaren voor vergetelheid. Het eerste deel omvat een volledig en systematisch overzicht van het in het tweede deel aangebracht iconografisch materiaal uit de Lage Landen. Niet alleen is hierin alles gegroepeerd per inconologisch thema zie bijgaand inhoudsoverzicht, maar wordt er bovendien uitgebreider ingegaan op de verschillende symbolische betekenissen van de bijenafbeeldingen, dan in de imkergidsen en -spots. Het tweede deel bestaat uit imkergidsen en -spots. De imkergidsen situeren zich in Vlaamse steden, omdat die het voordeel bieden dat je met enkel steden het grootst mogelijk gamma krijgt aan verschillende symbolische uitingen in de Lage Landen. Het hoofddoel van deze imkergidsen is de stadsbezoeker en bijenliefhebber een zo volledig mogelijk overzicht te geven van alle lokaties waar iets kunstigs te zien enof te vertellen valt i.v.m. bijen. Ze zijn opgevat als op zichzelf staande werkjes, waarin de lezer, op een eerste niveau, niet alleen attent wordt gemaakt op de verschillende afbeeldingen, leuke voorwerpen en anekdotes i.v.m. de bijenwereld, die zich bevinden in het straatbeeld of in permanent, periodiek of occasioneel toegankelijke gebouwen, maar die ook aandacht besteden aan de historische stadsontwikkeling en aan de verschillende kunststromingen. Bovendien bezorgen ze, voor de meer hongerige lezer, op een tweede niveau, in een reeks bondige toelichtingen, meer uitdieping van bepaalde onderwerpen, vnl. op iconologisch vlak. De imkerspots zijn daarentegen enkelvoudige symboolbesprekingen van bepaalde lokaties in de Lage Landen, die de iconografische leemtes van de overige imkergidsen moeten opvullen.